De Belgische Thomas Cook-vennootschappen zijn kort voor hun faillissement nog bij de notaris langs geweest om met een zogenaamde 'opt-in' het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen nog vóór 1 januari 2020 toepasselijk te maken. Eén van de gevolgen daarvan is dat de nieuwe beperking van de bestuurdersaansprakelijkheid tot een maximumbedrag vroeger van toepassing wordt dan de wettelijk voorziene datum van inwerkingtreding, zijnde 1 januari 2020. [bron: De Tijd, 10 oktober 2019]
Het nieuwe vennootschapsrecht biedt inderdaad nieuwe en duidelijk afgelijnde regels rond bestuurdersaansprakelijkheid, via de nieuwe artikelen 2:56 tot 2:58 WVV. Het doel van de wetgever was meerledig: bestuurders krijgen de mogelijkheid om eenvoudiger aansprakelijkheidsverzekeringen af te sluiten, het ondernemersrisico wordt draaglijker en maximumgrenzen bieden voor iedere stakeholder meer duidelijkheid. Hoewel deze regels automatisch van toepassing zijn vanaf 01/01/2020, zijn er dus toch wat ondernemingen die van een ‘opt-in’ hebben gebruikt gemaakt om de regel vroeger te kunnen toepassen. Zijn deze regels dan zo interessant? U leest het in deze nieuwsbrief.
Eenduidige aansprakelijkheidsregeling voor alle soorten rechtspersonen en alle bestuurders
Waar voordien de aansprakelijkheid per vennootschapsvorm werd opgedeeld, is er nu sprake van een algemene aansprakelijkheidsregeling die geldig is voor alle soorten rechtspersonen (BV, NV, VZW, VOF, etc).
Ook de feitelijke bestuurders, m.n. zij die de werkelijke bestuursbevoegdheid hebben t.a.v. de rechtspersoon maar niet formeel benoemd zijn, zijn op dezelfde manier aansprakelijk als de formeel benoemde bestuurder.
Bestuursaansprakelijkheid: maximumgrenzen
De nieuwe grenzen worden bepaald in functie van de gemiddelde omzet (excl btw) en het gemiddelde balanstotaal van de vennootschap, van de laatste drie boekjaren voorafgaand aan de instelling van een aansprakelijkheidsvordering:
- Omzet minder dan 350.000 EUR en balanstotaal minder dan 175.000 EUR - Max. 125.000 EUR bestuurdersaansprakelijkheid
- Omzet minder dan 700.000 EUR en balanstotaal minder dan 350.000 EUR - Max. 250.000 EUR bestuurdersaansprakelijkheid
- Omzet tussen 700.000 EUR en 9.000.000 EUR of balanstotaal tussen 350.000 EUR en 4.500.000 EUR - Max. 1.000.000 EUR bestuurdersaansprakelijkheid
- Omzet minder dan 50.000.000 EUR en balanstotaal minder dan 43.000.000 EUR - Max. 3.000.000 EUR bestuurdersaansprakelijkheid
- Omzet meer dan 50.000.000 EUR of balanstotaal meer dan 43.000.000 EUR - Max. 12.000.000 EUR bestuurdersaansprakelijkheid
Deze drempels gelden voor alle bestuurders samen en per feit of geheel van feiten dat aanleiding kan geven tot aansprakelijkheid, ongeacht het aantal eisers of vorderingen.
Geen contractuele inperking van de aansprakelijkheid
Er kan niet voorzien worden in een contractuele beperking van de aansprakelijkheid onder de wettelijke grenzen. De rechtspersoon kan ook niet op voorhand afstand doen van een aansprakelijkheidsvordering t.a.v. de bestuurder. Dit wil zeggen dat ook de financiële gevolgen van de aansprakelijkheid niet ten laste kunnen komen van deze entiteiten. Elke bepaling in een contract of in de statuten die zulke inperking toch regelt, wordt als nietig beschouwd.
Nuance
De aansprakelijkheidsbeperking wordt echter wel genuanceerd, en geldt niet in het geval van:
- Een lichte fout die eerder gewoonlijk dan toevallig voorkomt;
- Zware fout;
- Bedrieglijk opzet;
- Oogmerk om te schaden (opzettelijke fout);
- Fouten tegen verplichtingen inzake o.a. het geldig inschrijven van aandelen, het volstorten van inbrengen en kapitaal;
- Fiscale of parafiscale schulden (onder bepaalde voorwaarden);
In concreto betekent dit meestal dat - kort gezegd - enkel de toevallige lichte fout kan genieten van de aansprakelijkheidsbeperking. Voorzichtigheid blijft dus geboden bij de uitoefening van een bestuursmandaat. Let wel, de bestuurdersaansprakelijkheidsbeperking geldt in principe niet wanneer de bestuurder niet in zijn hoedanigheid van bestuurder, maar wel van aandeelhouder of oprichter wordt aangesproken (bv. oprichtersaansprakelijkheid).
Inwerkingtreding?
De beperking is al van toepassing op nieuwe vennootschappen opgericht vanaf 1 mei 2019.
Voor bestaande vennootschappen zal dit pas gelden voor schadeveroorzakende feiten die plaatsvinden na 1 januari 2020, zijnde de datum waarop het WVV in principe van toepassing wordt op bestaande rechtspersonen. Indien de vennootschap echter al vroeger opteert voor het nieuwe WVV via statutenwijziging (opt-in) dan is deze regeling uiteraard vervroegd van toepassing.
Meer info? Contacteer uw dnf-adviseur indien u nog verdere vragen hierbij zou hebben.